Μια από τις σημαντικότερες φωνές της Ελλάδας, συμμετέχει στο «Melbourne International Jazz Festival» με το «Greek Project» του σπουδαίου σαξοφωνίστα Charles Lloyd.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Μαρία Φαραντούρη επισκέπτεται τη Μελβούρνη. Η σπουδαία τραγουδίστρια μετρά ήδη τέσσερις δεκαετίες επαφής με την ελληνική παροικία (και όχι μόνο) της πόλης, από την πρώτη φορά που βρέθηκε στην Αυστραλία, συνοδεύοντας τον Μίκη Θεοδωράκη. Είναι όμως η πρώτη φορά που βρίσκεται στη Μελβούρνη για να δώσει μία τζαζ συναυλία, την Κυριακή 1η Ιουνίου, στο Melbourne Town Hall, στο πλευρό του θρυλικού σαξοφωνίστα Τσαρλς Λόιντ, ενός από τους σπουδαιότερους βετεράνους της τζαζ του ’60.
«Δεν ανήκω στην οικογένεια της τζαζ και ο Τσαρλς το ξέρει αυτό» ξεκαθαρίζει η Μαρία Φαραντούρη, «αλλά του αρέσει το ηχόχρωμα της φωνής μου, ξέρει ότι μπορώ να αποδώσω την κλασική τζαζ, να είμαι φορέας της πηγής αυτής της μουσικής».
Οι δυο τους συναντήθηκαν στην Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια, στο πλαίσιο μιας συναυλίας που έδινε εκεί η τραγουδίστρια. «Στο τέλος ήλθε και με φίλησε» θυμάται. «Έπεσε στα πόδια μου να με προσκυνήσει, ως βουδιστής που είναι, έκλαιγε και είπε ότι θέλει να κάνουμε κάτι μαζί», μού είπε». Ένα χρόνο μετά, o Τσαρλς Λόιντ έδινε μια συναυλία στην Αθήνα. Λίγο πριν το τέλος, επιφύλαξε μία έκπληξη στο κοινό καλώντας στη σκηνή την Μαρία Φαραντούρη. Ήταν η αρχή μιας συνεργασίας που κλείνει ήδη δώδεκα χρόνια κι έχει καταγραφεί στο διπλό άλμπουμ «Athens Concert», ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας που έδωσαν οι δύο συνεργάτες στο Θέατρο Ηρώδου Αττικού, στη σκιά της Ακρόπολης, το καλοκαίρι του 2010 (κυκλοφορεί από τη σπουδαία δισκογραφική εταιρεία ECM, στο δυναμικό της οποίας συγκαταλέγεται ο Τσαρλς Λόιντ από το 1989, όταν επέστρεψε στην ενεργό δράση).
Πρόκειται για μία ιδανική σύμμειξη δύο διαφορετικών κόσμων, εκείνου της τζαζ κι εκείνου της ελληνικής μουσικής, από τους δύο σημαντικότερους ίσως εκπροσώπους αυτών των κόσμων. Σαξοφωνίστας με ιδιαίτερα λυρικό παίξιμο, ο Λόιντ θεωρείται σήμερα ένας σοφός γέρων της τζαζ, ένας άνθρωπος που αναζητά συνεχώς την αλήθεια και δεν σταματά ποτέ το ταξίδι του. «Έχει μεγάλη πνευματικότητα σε σχέση με άλλους μουσικούς που δίνουν μεγαλύτερη βάση στο τεχνικό κομμάτι. Παραμένει μέσα σε ένα δικό του μυστικιστικό κόσμο, του αρέσει να επισκέπτεται μουσικές που απηχούν παλιά πρότυπα, αρχετυπικούς δρόμους και τρόπους» λέει η Μαρία Φαραντούρη. Τραγουδίστρια που έχει συνδεθεί με τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες -και κυρίως τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι- η Φαραντούρη είναι μια από τις πλέον αναγνωρισμένες διεθνώς ελληνικές φωνές, πράγμα καθόλου τυχαίο. Ακούγοντάς την, είναι σαν να βρίσκεσαι κατευθείαν στην αγκαλιά της μητέρας Γης, όπως την αντιλαμβάνεται ένας Ευρωπαίος.
Η ζεστή της χροιά αγκαλιάζει τον ακροατή και τον ανυψώνει στον ουρανό, ενώ το δυνατό της τραγούδισμα είναι φορέας των πιο δυνατών συναισθηματικών εμπειριών. «Πολλοί μου το λένε αυτό» ομολογεί η ίδια. «Έχουν γράψει ότι είμαι θεραπευτική φωνή. Εγώ δεν μπορώ να το καταλάβω αυτό, είναι κάτι πολύ βαθύτερο μέσα από την ψυχή μου, ανεξήγητο. Μπορώ όμως να το καταλάβω για άλλες περιπτώσεις, όπως ας πούμε το ‘ντουέντε’ του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, μια δύναμη εσωτερική». Προσεγγίζοντας με τζαζ ευαισθησία ένα ρεπερτόριο που καλύπτει το βυζαντινό μέλος, το παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι και το έργο σπουδαίων δημιουργών όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και η Ελένη Καραΐνδρου, το «Greek Project» των δύο καλλιτεχνών αποκαλύπτει με τον πιο καθοριστικό τρόπο πως οι ταμπέλες στη μουσική δεν έχουν παρά ελάχιστη σημασία, μπροστά στην ουσία που είναι η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και των πολιτισμών.
«Με τον Τσαρλς επικοινωνούμε και στο ανθρώπινο επίπεδο, εκτός από το καλλιτεχνικό, διότι αυτός ο άνθρωπος ξέρει πολλά για την Ελλάδα και θαυμάζει την πατρίδα μου» τονίζει η Μαρία Φαραντούρη, μιλώντας για το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουν στο Τζαζ Φεστιβάλ της Μελβούρνης και στο City Recital Hall στο Σίδνεϊ στις 4 Ιουνίου. «Θα παίξουμε και τραγούδια που δεν υπάρχουν στο άλμπουμ» εξηγεί. «Στο πρώτο μέρος, θα τραγουδήσω μερικά παλιά spiritual, δύο τραγούδια του Τσαρλς, το New Anthem και το Dorothy’s Studio, καθώς και το Somewhere του Leonard Bernstein. Στο δεύτερο μέρος, θα παρουσιάσουμε την «Ελληνική Σουίτα», ενώ θα παίξουμε και παραδοσιακά τραγούδια από τη Μακεδονία και τη Θράκη. Είναι ένα πρόγραμμα στο οποίο παντρεύονται ισομερώς και οι δύο κουλτούρες, η ελληνική και η κουλτούρα της τζαζ. Είναι ένας κόσμος αυτός της τζαζ που σε κάποια σημεία μοιάζει με τον δικό μας. Οι κλίμακες του μπλουζ είναι ίδιες με αυτές της ηπειρώτικης μουσικής» τονίζει, χωρίς να κρύβει τον ενθουσιασμό της γι ‘αυτήν τη συνεργασία και για όσα ανακάλυψε μέσα από αυτήν. «Υπάρχουν πράγματα στον πολιτισμό μας που θεωρούμε δεδομένα οι Έλληνες» λέει χαρακτηριστικά. «Λέμε ‘δικός μας είναι ο Θεοδωράκης’ και τον βάζουμε στην άκρη. Ενώ ο Τσαρλς με τον Τζέισον Μοράν (σ.σ. τον ιδιοφυή πιανίστα του κουαρτέτου του Λόιντ) άκουγαν την μουσική του κι εντυπωσιάζονταν. Γιατί ο Μίκης στηρίζεται στο βυζαντινό μέλος, το «Κράτησα τη ζωή μου», το «Της αγάπης αίματα», είναι γραμμένα σ’ αυτήν τη δωρική γλώσσα που υποστηρίζει την τζαζ».
Μοιάζει παράδοξο να μιλάμε για τον ελληνικό πολιτισμό, την στιγμή που διεθνώς η Ελλάδα γίνεται είδηση για την οικονομική της κατάρρευση και την διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, αλλά με κάποιον περίεργο τρόπο ίσως αυτήν η οικονομική και πολιτική συγκυρία να είναι η ιδανική αφορμή για να γίνει γνωστό διεθνώς το καλύτερο στοιχείο της χώρας.
«Τα τελευταία χρόνια με την τραγωδία που περνάμε είμαστε σε πρώτο πλάνο» συμφωνεί η Μαρία Φαραντούρη. «Ο δίσκος μας βγήκε το 2011 και η γαλλική εφημερίδα «Monde» έγραψε: ‘αυτή η χώρα που καταρρέει οικονομικά μας κάνει να τη σεβόμαστε για τον πλούσιο πολιτισμό της και για τη βαθιά σχέση της με το πνεύμα, με την ποίηση και τις υπέροχες μουσικές πηγές’. Παρά το ότι είχα πάντα καλές κριτικές, όλα αυτά τα χρόνια με τον Μίκη, αυτό με έκανε για πρώτη φορά υπερήφανη, το να λένε κάτι τέτοιο μια τόσο δύσκολη περίοδο με κάνει να δακρύζω. Είναι συγκινητικό και αισθάνομαι ότι πρέπει να δημιουργούμε οι καλλιτέχνες τέτοιες γέφυρες, να μεταφέρουμε στον κόσμο την ουσία. Αισθάνομαι ότι πραγματικά έχουμε κάτι «ανώτερο» απ’ όλον τον κόσμο, μπορεί σε άλλα να έχουμε αποτύχει αλλά στο θέμα του πολιτισμού δεν χρωστάμε εμείς τίποτε, μάλλον αυτοί μας χρωστάνε.
Το θέμα είναι να γνωρίσουν οι άλλοι τον πολιτισμό μας κι αυτό γίνεται μόνο με αμοιβαίες σχέσεις που να μην διαμεσολαβούν οι μάνατζερ ή τα συμφέροντα. Αυτήν την ψυχική συγγένεια ένιωσα με τον Λόιντ εκείνο το βράδυ που γνωριστήκαμε στην Σάντα Μπάρμπαρα».
Ως τραγουδίστρια που έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο, τραγουδώντας κατά της χούντας των συνταγματαρχών, η Μαρία Φαραντούρη δεν θα μπορούσε να μην έχει άποψη για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα, μία γνώμη με ιδιαίτερη βαρύτητα: «Δεν θέλω να κάνω μικροπολιτική» ξεκαθαρίζει. «Εμένα με ενδιαφέρει να είμαι Ελληνίδα που ανήκω στην Ευρώπη. Αυτό αισθάνομαι και θέλω μια ισότιμη σχέση με τους άλλους λαούς της Ευρώπης, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά ζουν καλύτερα από εμάς. Ελπίζω να βρούμε μια σειρά, να πάνε τα πράγματα λίγο καλύτερα, να υπάρξει ανάπτυξη, να υπάρξει απασχόληση για τους νέους ανθρώπους κι ελπίζω να δείξει η Ευρώπη την αλληλεγγύη της. Υποστηρίζω ότι πρέπει να αλλάξει πολιτική η Ευρώπη συνολικά. Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη, εκεί θέλουμε να ανήκουμε, αλλά πρέπει κι αυτοί να πάρουν μέτρα για τους λαούς, να τους προστατεύσουν. Εμείς είχαμε απότομη ανάπτυξη, γνωρίσαμε ξαφνικά μια πρωτόγνωρη ευημερία και ο κόσμος έπαθε σοκ. Είναι πολύ άσχημο αυτό που συνέβη στην Ελλάδα. Δεν είναι άμοιροι ευθυνών οι πολιτικοί που άφησαν να προχωρήσει έτσι η κατάσταση, δεν είχαν λάβει έγκαιρα τα μέτρα τους. Υπάρχουν πράγματα που ίσως ξέρουν αυτοί και δεν ξέρουμε εμείς. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι αυτά τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν άδικα, έγιναν με πολύ μεγάλη βία. Έχει εξολοθρευτεί ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού, πέθαναν πολλοί άνθρωποι, άνθρωποι πεινούν, έχουν ξεριζωθεί, είναι μια παρενέργεια απίστευτης βιαιότητας» τονίζει.
Ανάμεσα στους Έλληνες που έχουν «ξεριζωθεί», αναζητώντας μια καλύτερη τύχη και ευκαιρίες για πρόοδο, εκατοντάδες είναι εκείνοι που στράφηκαν στην Αυστραλία. Η ίδια το γνωρίζει αυτό και δεν εκπλήσσεται: «Αυτό που βλέπω όσες φορές επισκέπτομαι τη Μελβούρνη είναι ότι οι Έλληνες εδώ κυνηγούν τη δουλειά, δουλεύουν σκληρά για να καταφέρουν κάτι στη ζωή τους και γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία» λέει. Όσο για το μυστικό της δικής της επιτυχίας, πενήντα χρόνια τώρα, είναι απλό, ή μάλλον έτσι φαίνεται, όταν το περιγράφει εκείνη: «Όποτε πάω να τραγουδήσω, είναι σαν να αρχίζω από την αρχή. Αυτό κάνει η τέχνη, είναι μία αναστάτωση μεγάλη στον άνθρωπο, αυτή η ενέργεια που πρέπει να κάψεις.
Πρέπει να έχεις έτοιμο το νου σου και την ψυχή σου. Δεν σταματώ ποτέ να σχεδιάζω πράγματα, προκειμένου να πυροδοτούμαι η ίδια. Ειδικά από τότε που το παιδί μου μεγάλωσε και τώρα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, αυτό είναι το πρώτο μου ενδιαφέρον, όπως και του συζύγου μου του Τηλέμαχου, ο οποίος άφησε την πολιτική (σ.σ. ο Τηλέμαχος Χυτήρης είναι ποιητής, ο οποίος έχει διατελέσει υπουργός των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ) και επέστρεψε στην ποίηση. Όταν αισθάνεσαι αυτό το πάθος για την τέχνη θέλεις να δημιουργείς συνεχώς, να κάνεις σοβαρά πράγματα για να αφήσεις πίσω, είναι μια παρακαταθήκη». Και ποια είναι η δική της παρακαταθήκη; «Κυρίως το μέλημά μου είναι οι νέοι άνθρωποι» τονίζει. «Θέλω πολύ να δημιουργήσω ένα χώρο για να δώσω τα φώτα μου και την ψυχή μου στη νεότερη γενιά και στους καλλιτέχνες και να μάθουν να στηρίζουν αυτήν την τέχνη».
Όσο για την πρώτη συμβουλή που θα έδινε σε έναν νέο καλλιτέχνη που ονειρεύεται μια καριέρα όπως η δική της, είναι πάλι φαινομενικά απλή: «Αν έχει ευαισθησία και ταλέντο, πρέπει να δείξει πλήρη αφοσίωση. Δεν είναι επάγγελμα, είναι κάτι βαθύτερο. Πρέπει να ξεφεύγεις από τους πειρασμούς, οι οποίοι έρχονται όλη την ώρα, να ξεφεύγεις και από το εμπόριο. Ή έχεις το πάθος ή όχι». Κλείνοντας, η μεγάλη τραγουδίστρια μοιράζεται μαζί μας το τραγούδι που εκφράζει καλύτερα την τρέχουσα πνευματική της κατάσταση.
Πρόκειται για το «Οι στίχοι αυτοί», από τις «Μπαλάντες» του Μίκη Θεοδωράκη, σε στίχους του Μανώλη Αναγνωστάκη. Ένα τραγούδι που ξεκινά με τις λέξεις «Οι στίχοι αυτοί μπορεί και να είναι οι τελευταίοι/ Οι τελευταίοι στους τελευταίους που θα γραφτούν/ Γιατί οι μελλούμενοι ποιητές δε ζούνε πια/ Αυτοί που θα μιλούσανε πέθαναν όλοι νέοι». «Δίνει ελπίδα στο τέλος όμως» λέει η τραγουδίστρια, θυμίζοντας τους υπόλοιπους στίχους: «Στα θλιβερά τραγούδια τους φύτρωσε ένας λωτός/ Να γεννηθούμε στο χυμό του εμείς πιο νέοι». «Τι πιο ωραίο να σου λέει ένας ποιητής αυτό το πράγμα!».
Πηγή: Νέος Κόσμος
STUDIO 3 NEWCASTLE AUSTRALIA 